Venezüellalı yazar ve tarihçi Fernado Baez’in Kitap Katliamının Kozmik Tarihi, Sümer tabletlerinden Irak Ulusal Kütüphanesi’ndeki elyazmalarının ve sanat eserlerinin 2003’te yok edilmesine kadar uzanan bir yelpazede kitap katliamını ele alıyor.
İskenderiye Kütüphanesi’nin yakılması, kayıp büyük Yunan klasikleri, 13. yüzyılda dönemin kültür başkenti Bağdat’ın işgali sırasında kütüphaneleri yıkan Moğol hükümdarı Hülagü ve Avrupalı fatihlere eşlik eden misyonerlerin İskenderiye Kütüphanesi’ni yakması. Aztek ve Maya kodeksi diğer birçok örneğe dahil edilmiştir.
Kütüphanecilik alanında bir otorite olarak tanınan Venezüellalı yazar Fernando Baez, kültürel imhaya karşı toplumun tüm kesimlerini bilinçlendirmek için çeşitli ülkelerde bölgesel ve kentsel araştırmalar konusunda tavsiyelerde bulunuyor.
Kağıdın icadına kadar uzanan metinler
Son yıllarda kitapların tarihi, kitap sevgisi, kütüphaneler, hatta kağıt ve matbaa ile ilgili birçok kaynağa ulaşabilir hale geldik.
Okuyucular, bırakın yazarların kütüphaneler ve kitaplar için yaptığı methiyelerle ilgilenmeyi, kağıdın icadına kadar uzanan metinleri bile okumaya heveslidirler.
Sıralanmış ve başkaları tarafından bahsedilen kütüphanelere, internet sitelerinin en güzel kütüphane fotoğraf galerilerine veya kitabın tarihi hakkında övgü ve bilgilerle dolu sayfalara göz atmaya ilham verir.
Günümüze ulaşmayan kitaplıklardan ve kitaplardan ne kadar söz edildiği, kitap katliamının tarihinin ne kadar dikkat çektiği belirsizdir. Çoğumuz bu sorulardan kaçınsak da kitap katliamının tarihi çok da uzak değil.
Kitap katliamının yeniliği
Kitap Katliamının Evrensel Tarihi bu konuyu derinlemesine inceliyor ve bize kitap katliamının yeniliğini hatırlatıyor. Kitapların maruz kaldığı vahşeti belli bir rotada ve düzenli bir şekilde anlatan bu kitabın çıkış noktası, yazarın kişisel geçmişine dayanıyor.
“Kitapları sular taşıyor, yazarın çocukluk evi yıkılıyor” . Baez’in tespitine göre bu deneyimin yarattığı travma, hayatı boyunca yıkılan ve yok edilen kitaplardan etkilenmesine neden olur.
“Kitapkıranım…”
Yazarın duyarlılığı öyle bir düzeye ulaşır ki, 17 yaşında, okul yılının sonunda, arkadaşlarının kitapları yakarken gördüğü sahneyi travmasını tetikleyen olaylardan biri olarak anlatır. Birkaç nahoş tanıklığın ardından kitap öldürmeyi veya Baez’in çalışmasında da bahsedilen kitap yıkımını tanımlamak için yeni türetilen bir kelimeyle ifade edecek olursak- “kitap kazası”bu onun için acı verici, dayanılmaz bir soruna dönüşür ve bu vahşetlerin peşine düşer.
kitabı yok etmek
Kitabın yok edilmesinin hafızanın yok edilmesi anlamına geldiğinin altını çizmesi, toplu katliamların dehşetini ve zulmünü hissettirmesi açısından değerli. Bu duyguyu İngiliz şair ve yazar John Milton’dan alıntıladığı sözlerle pekiştiriyor.
Okuyalım;
Bir kitabı yakmanın öldürmeye eşdeğer olması
“İyi bir kitabı öldürmekle bir insanı öldürmek aynı şeydir. Bir insanı öldüren, Tanrı’nın sureti olan akıllı bir yaratığı öldürür; ama daha kötüsü, düzgün bir kitabı yok eden rasyonaliteyi öldürür, Tanrı imajını öldürür.”
Ardından yazar kendi sözleriyle devam ediyor:
Kitap ve tutku…
“Fiziksel malzeme kitapla ancak ikincil bir şekilde ilişkilendirilebilir. Aslında burada yakıcı olan konu aslında bir nesne olarak kitap değil. Bu yüzden bazen aşırı abartılı boş sözlerle kitabın kutsanması ve fetişleştirilmesinin kitapları koruma işlevi yoktur.”
“Öyle ki bir kitap, bir otel odasındaki komodinin üzerine ya da akan suya tutkuyla bırakılabilir; muhtemelen mantıksız öfke sanrıları sayfaların buruşup yırtılmasına neden olabilir; ya da yazar Baez’in anısına söylemek gerekirse, okul yılının sonunda çocukça bir isyan duygusuyla. birkaç okul kitabı yakılabilir. Sorun yanmış, yırtılmış bu üç beş kitap değil elbette. Yazarın John Milton’dan alıntılarla altını çizdiği gibi, sorun hafızanın yok edilmesi, geçmişe saldırı, kitapların içeriğinden duyulan korkudur.”
Kitap sayfası için link:
